...en dan zijn we weer begonnen aan het laatste 'subsidiejaar': na 31 dec is met uitzondering van het FitKnip project (waarover verderop meer) formeel het subsidietraject voor afgelopen. Gedurende de eerste maanden van het jaar hebben we de tijd genomen, onderzoek gedaan, en gesprekken gevoerd over het leven Na 2020.
De belangrijkste conclusie is dat we de afgelopen jaren in wijken en met ICT hebben gepionierd en dat nu een fase lijkt aangebroken van serieus “doorkantelen”, van experimenten naar echte duurzame praktijken.
SamenBeter is ontstaan vanuit een netwerk van partijen. Ook om SamenBeter heen zijn steeds meer partijen bezig om de “doorkanteling” gezamenlijk vorm te geven. Zo ontstaat een netwerk van netwerken, waar SamenBeter graag aan meewerkt.
Nederland Gezondland
SamenBeter heeft eind 2019 geconcludeerd dat het zinvol lijkt om de krachten te bundelen en trekt hierin (onder anderen) samen op met Alles is Gezondheid (AIG), Zelfzorg Ondersteund (ZO!), het Instituut voor Positieve Gezondheid, de Health KIC van Noaber Foundation en de Grozzerdammen (Topsectoren).
Er is inmiddels een gezamenlijke ambitie om in wijken waar voldaan wordt aan een aantal randvoorwaarden de volgende stap te realiseren. Dat kan aan de hand van het kavelmodel, als netwerkondersteuning van een Grozzerdam of voor andere praktijken die door willen pakken.
Inmiddels wordt een Kick Off programma ontwikkeld dat voor de zomer op twee plekken in Nederland wordt uitgetest. Doel van dit programma is om in een dag (een snelkookpan/24 uurs bijeenkomst) op te halen wat de lokale stand van zaken is, hier verbindingen in te maken (impact pathway), te onderzoeken welke zaken om ondersteuning vragen, tools te delen, netwerken van lerende organisaties aan elkaar te koppelen. En om met elkaar patronen te ontdekken die om nationale oplossingen vragen, zodat we de systeemwereld kunnen helpen dit te faciliteren.
GROZ
GROZ is een samenwerking op initiatief van onder andere ZonMw, VitaValley, Equalis, Care IQ, OptiMedis Nederland en JB Lorenz en wordt gefaciliteerd door de Topsector LSH (Health~Holland). De Topsector LSH wil de transformatie van het gezondheidssysteem versnellen door partijen met elkaar te verbinden. Dit doet zij onder andere door het stimuleren en faciliteren van publiek-private samenwerkingen.
Binnen GROZ slaan burgers, zorgprofessionals, ondernemers, wetenschappers, financiers en overheid de handen ineen, zowel op lokaal als nationaal niveau. Het blijft niet uitsluitend bij praten. Alle partijen werken samen aan concrete zorgvernieuwingen met als doel een vitaal functionerende samenleving met een gezonde economie. Voor meer informatie over Groz: hier staat een basispresentatie.
Dit klinkt SamenBeter natuurlijk als muziek in de oren. Het interessante is dat waar SamenBeter vooral in de wijken en met ICT bezig is, GROZ vooral actief is op bestuurlijk en zelfs ministerieel en wetgevend niveau.
Tijdens de eerste GROZ bijeenkomst op 4 juli vorig jaar is contact gelegd en op vervolg bijeenkomsten hebben we besproken hoe SamenBeter bij kan dragen aan het 'domino-effect waardoor partijen gezamenlijk in beweging komen voor de maatschappelijke uitdaging Gezondheid en Zorg' zoals Groz dat wil bewerkstelligen.
In Februari heeft Groz een viertal aspirant Grozzerdammen aangewezen: gebieden waar 'gezondheidszorgprofessionals, ondernemers, investeerders en financiers' de handen ineen geslagen hebben. Tot onze grote vreugde is onze eigen Achtse Barrier daar een van!
OZJ
Het Ondersteuningteam Zorg voor de Jeugd (OZJ) is een landelijk netwerk. Het OZJ heeft een inhoudelijk andere focus dan SamenBeter, namelijk de Jeugd. Tegelijk zijn er heel veel parallellen.
Het OZJ wordt aangestuurd vanuit de VNG, de ministeries van VWS, Onderwijs en Justitie, cliënten- en beroepsverenigingen. SamenBeter denkt met het OZJ mee over de veranderaanpak, waarbij dezelfde achterliggende concepten zoals die in de Nederland Gezondland/GROZ samenwerking worden ontwikkeld gebruikt worden: lokale experimenten en landelijk leren (aan de hand van het model van Experimenteel Bestuur van Urban Futures Studio) en werken met het model van een Impact Pathway.
Hoe ziet de toekomst van de proeftuinen eruit na 2020?
Proeftuin Achtse Barrier lijkt zich te hebben verzekerd voor de toekomst. Er zijn in AB sowieso als veel bewonersorganisaties actief, waaronder het Leefbaarheidsteam Achtse Barrier ( oa veiligheid, milieu en gebiedsontwikkeling), AB Info (informatievoorziening), AB Voor Elkaar (sociale domein), OKA (kinderen), OAAB (senioren), Hartveilig (reanimatie) en de Stichting wijk financiën AB. Maar nu is er een intentieverklaring met de gemeente, twee verzekeraars, de wijkteams en de eerste lijn ondertekend. Hiermee is er sprake van brede steun voor de toekomst. Hierbij betrokken zijn de eerstelijnszorg binnen de Achtse Barrier, de verzekeraars: Salut, een zelfstandige organisatie die is ontstaan als 'spin out' van Coöperatie VGZ. Daarnaast doet ook CZ mee. En tenslotte is ook de betrokkenheid vanuit de gemeente Eindhoven belangrijk: De stichting WIJeindhoven is het !even geroepen om zorg te dragen voor de uitvoering van de taken op gebied van jeugdzorg en het sociaal domein. WlJ Eindhoven heeft daartoe een team van generalisten en (Buurt in Bloei) verbinders gestationeerd in de Achtse Barrier.
Daarboven komt dan nog de support van Groz die kansen biedt om meer stakeholders te betrekken waardoor het draagvlak verder kan stijgen.
Nieuwland lijkt zijn vleugels uit te slaan naar andere wijken en zelfs gemeenten:
Nieuwland heeft contact gezocht met Anja van der Aa, die een kandidaat Grozzerdam in Utrecht trekt. Zij is de afgelopen jaren zeer actief geweest met positieve gezondheid, het oprichten van een Wijkinformatiepunt en het oprichten van de StadscoöperatieSamen030 en de Wijkcoöperatie Oost voor Elkaar.
Nieuwland gaat samenwerken met haar netwerk vanwege de goede wijk-infrastructuur en wil daar een digitaal wijkplatform en een Vraagbaak opstarten. Utrecht profiteert daarbij van de hulp vanuit Nieuwland met het opstarten van deze wijkplatforms die gebruik maken van de Gebied Online-software. Arne en Marius (Eerste Verdieping) zullen de Vraagbaak koppelen aan het Gebied Online-platform.
Verwacht mag worden dat daarmee in elk geval de ‘zaadjes die in Nieuwland’ geplant zijn in Utrecht geoogst kunnen worden.
In Rotterdam wordt hard gewerkt aan de totstandkoming van een Wijk BV. Deze BV heeft de steun van de gemeente, zorginstellingen en de bewoners. In 2019 is een start gemaakt met een parallelle verkenning op het vlak van nieuwe waardemodellen en een wijkonderneming. Belangrijk is om beide zaken steeds in nauwe relatie met elkaar te bezien. Met de ontwikkeling van de Wijk BV wordt beoogd een grotere betrokkenheid van inwoners te realiseren bij de opgaven waar de Wijk BV zich op richt. In Q1 2020 moeten de eerste waardemodellen en het construct worden opgeleverd.
In de proeftuin Westerpark gaat de aandacht vooral uit naar het mobiliseren van het netwerk om de VraagBaak (en daarmee de eCommunity) te gebruiken en om strategische stakeholders op stedelijk niveau te betrekken in de proeftuin. Het Hoodlab project kan voor het laatste een mooi aangrijpingspunt zijn.
Om voor bewoners aantrekkelijker te zijn dan Facebook is het belangrijk dat aanbieders (denk bijvoorbeeld aan de “fysieke” partners als POH GGZ, wijkinitiatieven, huisartsen, WegWijsSalon) de VraagBaak aanbieden, voorschrijven en gebruiken. Hier zal de komende tijd veel energie in worden gestoken. Zeker nu de WegWijsSalon in grotere delen van Amsterdam aangeboden gaat worden. Tevens wordt nagedacht of het mogelijk is om de VraagBaken van de verschillende proeftuinen aan elkaar te koppelen. Zodat samen geleerd kan worden en ook vragen gesteld en beantwoord kunnen worden vanuit andere proeftuinen.
Hoodlab
In Westerpark zijn in Q1 voorbereidingen getroffen en afspraken gemaakt over het faciliteren van Hoodlab: een gezellige buiten huiskamer die 6 weken lang in de buurt komt te staan.
Het is een middel om met elkaar in contact te komen, lokale behoeftes op te halen en ideeën te verwezenlijken.
Public Spaces
Ook interessant om te vermelden: SamenBeter.org voert sinds een paar weken de Zero Badge. De 'Badge' is een product van de stichting Public Spaces die ijvert voor het versterken van het publieke domein in de online omgeving. Dit betekent dat aan een aantal ethische waarden moet worden voldaan die beschreven staat in een manifest. Om de bezoeker op eenvoudige wijze te informeren wat een site, app of ander digitaal product met je gebruikersdata, je identiteit, je gedrag doet, wil Public Spaces een serie Badges ontwikkelen die op een gevalideerde wijze laat zien dat er bijvoorbeeld geen cookies geplaatst worden.
De Zero Badge is een ‘proof of concept’ die ervoor staat dat de afzender het Public Space Manifest onderschrijft.
FitKnip
FitKnip zit helaas in een soort ‘stand by’ mode doordat de commissie die waakt over de ethische aspecten van zorg onderzoek een onverwacht bureaucratisch proces hanteert waardoor de onderzoekers steeds weer met nieuwe vragen opgezadeld worden waarna een nieuwe aanvraag gedaan moet worden welke na 8 weken pas weer beoordeeld wordt. Dit komt de vaart van het project uiteraard niet ten goede, maar het is onvermijdelijk dat we goedkeuring zullen moeten verkrijgen voordat we kunnen starten. Een en ander draagt eraan bij dat het project na 31 dec niet is afgerond.