Bij het maken van ICT-oplossingen verdwijnt veel informatie over de belevingswereld van de mensen die ze gebruiken. De uitdaging is om een manier van maken te ontwerpen die de belevingswereld van mensen belichaamt, en waaruit ICT-oplossingen voortkomen die zelf kunnen blijven leven in het gebruik. Metaforen vervullen in onze visie een sleutelrol in deze manier van maken. De metafoor van jazz improvisatie als een proces dat altijd levend blijft in de interactie tusen mensen (muzikanten), organisatie (band), en techniek (instrumenten) vormde de basis voor het ontwerp van de meta4language toolkit. Hiermee werd een eerste stap gezet om de resultaten van het promotie-onderzoek van Sergej van Middendorp* toepasbaar te maken voor de praktijk. Het doel is dat bewoners, ontwerpers, en ontwikkelaars de toolkit met elkaar kunnen ‘spelen’ om verhalen uit de belevingswereld van de ‘gebruikers’ om te zetten in use-cases waar software-ontwikkelaars oplossingen van kunnen maken.

Hoe werkt het?
Meta4Language is onder meer geïnspireerd op Christopher Alexander's "Pattern Language",  vrij vertaald naar Aldo van Eyck’s metafoor: ‘Maak van elk huis een kleine stad en van elke stad een groot huis.' De verhalen van wijkbewoners die plaatsvinden op plekken in een buurt worden door middel van dit gestructureerde associatiespel vertaald in metaforische verhalen op plekken (patterns) in een groot archetypisch 'HUIS'. Door het gebruik van de metafoor: "de verhalen uit de wijk zijn een HUIS", ontstaat meer overzicht, inzicht en samenhang in de “losse verhalen uit de buurt". Deze samenhang is de basis van de volgende stap, waarbij ontwerpers en ontwikkelaars (en dat kunnen natuurlijk ook mensen uit de buurt zijn!) het ‘HUIS' omzetten in ICT oplossingen. 

Meer informatie?
Meta4Language is in ontwikkeling. Een eerste versie is speelbaar met een game-master die het spel overziet. Wil je meer informatie over Meta4Language? Of ben je geïnteresseerd om het spel te spelen onder begeleiding van een game-master? Neem dan contact op met Justus Tomlow: justus@reframingstudio.com

*Van Middendorp, S. (2016). Embodying metaphors in systems (Doctoral dissertation, Fielding Graduate University). https://pqdtopen.proquest.com/doc/1865903276.html?FMT=ABS

In een Hackaton breng je bewoners, zorgprofessionals en/of ICT specialisten samen om te onderzoeken hoe ICT oplossingen kunnen bijdragen aan een vitalere wijk. Je kunt dit op verschillende manieren of niveaus aanpakken. Hier kun je een aantal opties lezen en degene kiezen die het best bij jouw situatie past.

Templates
Voor Hackatons hebben we een aantal verschillende templates ontwikkeld. Hieronder een korte omschrijving van de templates die je hier kunt downloaden:

1. Templates voor ICT professionals
   Het kan zijn dat je al een hele groep aan ICT professionals om je heen hebt verzameld die goed weten welke mogelijkheden er allemaal al zijn. Deze templates helpen om in een groepssessie richting te geven aan deze oplossingen en deze duidelijk te definiëren. Template 01 helpt je een missie te formuleren rondom een idee en template 02 gaat vervolgens verder in op de detaillering.
    
2. Templates voor groepssessies
   Het template is geschikt voor groepssessies met professionals en/of bewoners. In een groep van 4-5 mensen doorlopen ze (eventueel onder begeleiding van een facilitator) de verschillende stappen in het template. Het voorbeeld laat een template zien van een dergelijke sessie specifiek gericht op professionals rondom het thema 'Jeugd & Gezin'. Omdat er al veel goede oplossingen zijn, keken we in deze Hackaton hoe de bestaande oplossingen geïmplementeerd kunnen worden.
    
3. Individueel werkboek
   Het individuele werkboek is een template specifiek gericht op een sessie met bewoners. Dit template wijkt af van de andere templates, omdat bewoners deze zelfstandig kunnen invullen. Een groepssessie kan soms een hoge drempel voor bewoners zijn. Dit werkboek geeft ze de mogelijkheid om rustig na te denken, het in te vullen wanneer het hen uitkomt en later in te leveren en/of te bespreken. Maar je kunt het ook in een sessie laten invullen en direct daarna bespreken. Het voordeel van het individueel invullen van een template is dat iedereen zijn stem kwijt kan.
   Het template dat je hier kunt downloaden is specifiek voor proeftuin de Donderberg gemaakt. Neem contact met ons op als je dit ook graag in jouw proeftuin wilt gebruiken.

Planning
Voor de groepssessies heb je minimaal 3 uur nodig om tot een goed resultaat te komen. Het is een druk programma om alle stappen te doorlopen, maak daarom een duidelijk tijdschema voor de verschillende stappen en houd je daaraan! Zet bijvoorbeeld een alarm wat alle deelnemers kunnen horen, zodat ze weten dat ze doormoeten naar de volgende stap.

Veiling
Een Hackaton eindig je altijd met een veiling. Een 'veilingmeester' gaat de projecten die bedacht zijn veilen. Voor elk project moet een verantwoordelijke worden vastgesteld, zodat dit ook daadwerkelijk wordt opgepakt. Dit is een erg belangrijke stap! Houd hiervoor genoeg tijd vrij in je planning.

Hulp nodig?
Wil je ook een Hackaton organiseren in jouw proeftuin, maar weet je niet hoe je zelf met de bovenstaande tools aan de slag kunt? Neem dan contact op met ons!

Een proeftuin is een prototype, een plek waar we werken aan een vitalere omgeving en experimenteren met nieuwe ideeën. Een prototype moet vooral niet 'te mooi' zijn, dat is een valkuil die tijd en andere resources kost. We streven daarom naar een Minimal Viable Prototype dat mag rammelen of met ijzerdraad en plakband geconstrueerd mag zijn, maar het moet wel aan aantal vaste onderdelen bevatten.

In dit overzicht vind je de onderdelen die een proeftuin minimaal moet hebben. Vergeet niet: het hoeven niet de beste, mooiste of duurste onderdelen te zijn! Als prototypebouwer maak je juist ook gebruik van wat voorhanden is of je improviseert erop los.

Het opzetten van een proeftuin is een uitdagend proces. Je zult tegen enkele fundamentele vragen aanlopen, bijvoorbeeld: hoe kan dit allemaal gefinancierd worden? Om deze en andere vragen te kunnen beantwoorden doen MeetingMoreMinds en Stichting Het Groene Brein onderzoek naar duurzame businessmodellen.

Het laatste resultaat van hun onderzoek is een concreet stappenplan om tot een duurzaam businessmodel voor wijkgerichte zorg te komen. Hiermee kun je in een gezamenlijke aanpak op wijkniveau ambities rondom een ecosysteem voor wijkgerichte zorg verder vormgeven. 

Elke wijk heeft een rijk netwerk met actieve professionals en bewoners. In een netwerksessie probeer je zoveel mogelijk van deze mensen bij elkaar te brengen. Je kunt deze tool gebruiken om het netwerk in de wijk in kaart te brengen tijdens zo'n sessie en samen te vatten in een smoelenboek. Dit smoelenboek kan vervolgens worden verspreid in het netwerk, zodat iedereen een duidelijk overzicht heeft van de mensen in het netwerk.

De tool bestaat uit twee templates die je helpen om een smoelenboek van al deze mensen te maken:

1. Het Profiel-Template
   Hierop vult iedereen basis contactgegevens in. Maak een foto van de persoon en voeg deze later aan deze pagina toe.
2. Het Vragen-Template
   Iedereen beantwoord deze vragen, zodat er een duidelijk beeld ontstaat van de activiteiten van deze persoon, waarvoor je bij hem/haar terecht kunt en waar ze hulp bij nodig hebben.

De netwerksessie kun je verder zelf inrichten zoals je wilt. Je kunt bijvoorbeeld beginnen met een gesprek om gezamenlijk alle organisaties en mensen in de wijk in kaart te brengen. Vervolgens laat je iedereen meer de diepgang ingaan met behulp van de templates. Uiteindelijk verzamel je alle ingevulde formulieren en voeg je ze samen tot een smoelenboek dat weer verspreid kan worden in het netwerk van de wijk (vraag hier wel toestemming voor!).

Deze tool is ontwikkeld door Dennis Lohuis van proeftuin Zorgvrijstaat Rotterdam West.

In elke proeftuin ontstaat de behoefte om meer gevoel te krijgen van wat er in de wijk gaande is en te onderzoeken wat de informele netwerken en activatoren in de wijk zijn. Op een Verhalenexpeditie gaan we als antropologisch onderzoekers ‘op jacht’ naar wat er speelt in de wijk en welke mensen de spilfiguren zijn voor sociale initiatieven door met bewoners een open gesprek aan te gaan over het leven in de buurt.

Download de 'verhalenexpeditie-toolkit' zodat je de expeditie zelf kunt organiseren!