Preventie, gezondheidsbevordering en integrale gezondheidscentra

Adviezen aan de nieuwe ministers en staatssecretaris van VWS

Frans Kusse

Op het moment dat deze column wordt geschreven, is de laatste hand gelegd aan het nieuwe kabinet, Rutte III. Al eerder werd bekend gemaakt dat in de begroting van deze kabinetsperiode € 170 miljoen is gereserveerd voor preventie en gezondheidsverbetering. In vrijwel ieder partijprogramma stond preventie hoog in het vaandel. Hoe dit geld wordt besteed, zal bepaald worden in een nationaal preventieakkoord tussen verschillende stakeholders, waaronder patiëntenorganisaties en zorgaanbieders, naast gemeenten, zorgverzekeraars, sportverenigingen en maatschappelijke organisaties.

Adviezen aan het nieuwe kabinet

Als ik mag adviseren over de enorme mogelijkheden die met preventie gerealiseerd zouden kunnen worden, zou ik beginnen met het informeren van toekomstige ouders over de essentie van een gezonde leefstijl. Goede, liefst biologische voeding, voldoende, liefst natuurlijke beweging, maar vooral aandacht voor ontspanning, een voedend sociaal netwerk en zingeving. Zonder doel in het leven – ‘de reden om ’s morgens op te staan’ – zullen alle andere preventieve maatregelen niet tot meer gezondheid leiden. Het is zelfs de vraag of de andere leefstijladviezen dan opgevolgd zullen worden. Als we beginnen te werken aan een optimale gezondheid van de ouders vóór de conceptie is de kans groter dat er gezonde kinderen geboren worden en dat die kinderen zich gezonder en beter ontwikkelen.

Onderwijs

In mijn advies krijgen kinderen op school niet alleen les in schrijven en rekenen maar ook in het omgaan met emotioneel pijnlijke gebeurtenissen. Het bespreken van hoe kinderen zich voelen en het informeren naar de omstandigheden thuis hoort een vast onderdeel van het lesprogramma te zijn. Net zoals lessen in Mindfulness, veel buiten zijn in de natuur en het maken van en luisteren naar muziek. Dansen en kunst stimuleren de gezondheid. Ook dat is wetenschappelijk aangetoond. Natuurlijk moet het rationele deel van kinderen geactiveerd en uitgedaagd worden, maar vooral de gevoelskant en intuïtie. Zoals Einstein zo mooi verwoordde, hoort de ratio in dienst te staan van de intuïtie. Mensen worden volgens mij gelukkiger en gezonder als zij hun hart volgen.

Integrale gezondheidscentra

Kleinschalige, wijkgerichte integrale gezondheidscentra zijn de toekomst. Een integraal gezondheidscentrum zal veel rollen kunnen vervullen. Het is de ontmoetingsplek van de buurt, een plek waar alle wijkbewoners even tot rust kunnen komen, eventueel met een kop thee of koffie en een gezonde versnapering. Op de leestafel ligt lectuur waarin het een en ander te lezen valt over gezonde voeding en andere leefstijladviezen. Via pc’s kunnen mensen gericht antwoorden zoeken op hun gezondheidsvragen. Vrijwilligers informeren of er nog meer informatie nodig is en ervaringsdeskundigen vertellen over hun zoektocht en ervaringen. Er kan gemakkelijk een afspraak gemaakt worden met een integrale gezondheidscoach die breed georiënteerd is en die in staat is mensen gericht door te verwijzen. De geestelijke gezondheidszorg is volledig geïntegreerd met de somatische gezondheidszorg. Uiteraard werken er in het gezondheidscentrum huisartsen, die door de betere vergoeding ruim de tijd hebben gekregen voor een consult en die, net als de specialisten en andere behandelaren, de integrale visie onderschrijven. Zij werken samen met fysiotherapeuten, (integrale) voedingsdeskundigen en psychotherapeuten. Verder met medisch specialisten, zoals een internist, psychiater en kinderarts, en met integraal werkende artsen en therapeuten.

In deze centra wordt vooral gewerkt aan gezondheid onder het motto gezondheid bevorderen zover het mogelijk is en klachten verlichten als het nodig is.